Opis materiału
Klasa, z którą pracujesz to społeczność pełna indywidualności. Naturalną dynamiką grupy jest, że pojawią się w niej napięcia i nieporozumienia. Wiedza o procesach grupy pozwala na skuteczną profilaktykę i interwencję w sytuacjach kryzysowych.
W naszym zestawieniu, które stale uaktualniamy o nowe treści, znajdziesz materiały, które pozwolą Ci całościowo spojrzeć na problem konfliktów w klasie i ich możliwych konsekwencji – zarówno negatywnych jak i pozytywnych.
Poniżej udostępniamy webinary i artykuły, w których znajdziesz zarówno konkretne narzędzia jak i omówienie strategii zarządzania konfliktem czy radzenia sobie z zachowaniami dyskryminującymi lub przemocą.
Wstęp
Artykuł traktujemy jako wprowadzenie do tematu. Wiele z podjętych tu wątków, rozwijamy w kolejnych zagadnieniach. Materiał zawiera przegląd koncepcji i metod związanych z zarządzaniem konfliktami w klasie i szkole. Punktem odniesienia jest holistyczne podejście do pracy z konfliktami.
Janusz Żmijski podejmuje m.in. kwestie:
- różnic w podejściu rozwiązywania konfliktu a zarządzania sytuacjami konfliktowymi,
- metod analizy konfliktu,
- rodzajów konfliktu a strategii ich rozwiązywania.
Infografika w formie plakatu (który można powiesić np. w pokoju nauczycielskim) przedstawia ścieżkę zarządzania konfliktami w szkole. Pokazuje różne etapy konfliktu i możliwości przygotowania na niego (zarówno siebie, jak i uczniów i uczennic), wspiera jego rozpoznawanie i radzenie sobie z nim.
Wiedza i narzędzia
Wbrew trwałemu przekonaniu konflikt nie zawsze jest zły. Stanowi za to naturalny element pracy zespołowej i może być motorem rozwoju oraz korzystnych zmian. Co zatem robić, gdy w radzie pedagogicznej pojawia się konflikt?
Webinarium odpowiada na pytania:
- Jak rozpoznawać sytuacje konfliktowe w radzie pedagogicznej i jak na nie reagować?
- Jak pomagać w konstruktywnym rozwiązaniu konfliktu, by stał się okazją do rozwoju
- Jak pracować nad własnym nastawieniem do konfliktów, by dobrze radzić sobie w warunkach kryzysu
- Kiedy poprosić o wsparcie profesjonalnego mediatora i jak efektywnie z nim współpracować?
Uczestniczkami webinaru były dyrektorki Barbara Kochanek (liceum) i Urszula Skrzypczak (szkoła podstawowa) oraz trenerka i mediatorka Agnieszka Szczepanik. Rozmowę prowadził Przemysław Kluge.
Link do webinaru:
Poruszane zagadnienia:
jak zareagować na konflikt,
jak poradzić sobie ze swoimi emocjami,
dlaczego podanie sobie ręki „na zgodę” nie jest równoznaczne z zakończeniem konfliktu,
czy i co możesz zrobić, by go skutecznie rozwiązać.
Rozmawiają: Bernadetta Białek, Maciej Wojdyna, Dorota Whitten.
Link do webinaru:
https://biblioteka.ceo.org.pl/jak-radzic-sobie-z-konfliktem-w-klasie/
Poruszane zagadnienia:
dlaczego konflikt jest naturalną częścią dynamiki relacji wewnątrz grupy
czym różni się konflikt od kłótni, dyskryminacja od wykluczenia, a przemoc od agresji
jaka powinna być Twoja rola w sytuacji konfliktu – kiedy działać, a kiedy powstrzymać się od działania
dlaczego ważne jest, aby dzieci i młodzież potrafiły wyrażać złość w konstruktywny sposób i jaką rolę może odegrać szkoła w przekazywaniu tej umiejętności.
Rozmawiają: Agnieszka Biela, Julian Czurko, Aleksandra Dulas.
Link do webinaru:
https://biblioteka.ceo.org.pl/co-warto-wiedziec-o-konfliktach-w-klasie/
Poruszane zagadnienia:
konflikt jako zjawisko typowe i naturalne dla zespołu klasowego
konflikt wielokulturowy
rola wychowawcy w sytuacji konfliktu w klasie, m.in. o radzeniu sobie z własnymi emocjami oraz zachowywaniu spokoju i bezstronności
rozwiązywanie konfliktów w klasie, np. dzięki łagodzeniu emocji uczniów i znajdowaniu porozumienia
Na pytania nauczycielek i nauczycieli odpowiada Agnieszka Szczepanik.
Link do webinaru:
https://biblioteka.ceo.org.pl/konflikt-w-klasie-pytania-i-odpowiedzi/
Poruszane zagadnienia:
Jak zwyczajowo postrzegamy konflikt w klasie i jaki ma to na niego wpływ?
Dlaczego trudno porozumieć się uczniom?
Jak możemy towarzyszyć uczniom w konflikcie?
Jak szukać rozwiązań, które służyć będą wszystkim?
Porozumienie bez przemocy to jeden ze sposobów na zarządzanie konfliktem – opowiada o tym specjalistka w tym zakresie Paulina Orbitowska-Fernandez.
Przykłady rozmów mediacyjnych w tym webinarium odnoszą się do konfliktów między młodszymi dziećmi.
Link do webinaru:
Poruszane zagadnienia:
- Metoda Wspólnej Sprawy krok po kroku;
- kiedy zastosowanie MWS w klasie będzie skuteczne;
- jak to wygląda w praktyce – symulacja rozmowy ze sprawcą nękania.
Swoją wiedzą i doświadczeniem podzielili się: Ewa Pizoń i Stanisław Bobula.
Link do webinaru:
https://biblioteka.ceo.org.pl/metoda-wspolnej-sprawy-odpowiedz-na-nekanie-i-konflikty-w-klasie/
Artykuł Magdaleny Wegner ma formę narzędziownika i przedstawia metodę Kręgów Naprawczych oraz warunki wprowadzania tego podejścia do szkół. Jest dobrym wstępem, żeby zainspirować się tą formą pracy.
Stosowanie Kręgów Naprawczych:
pomaga zwiększyć wzajemne zaufanie w grupie;
daje członkom społeczności większą jasność, jak reagować, kiedy pojawia się sytuacja konfliktowa;
zwiększa poczucie bezpieczeństwa – za zajęcie się konfliktem nie grozi kara;
zwiększa zaufanie, że konflikty można rozwiązać, że w różnych trudnych sytuacjach można się
dogadać;
pomaga w nauce współpracy i tego, jak w praktyce uwzględniać potrzeby swoje i innych, tak
by jak najwięcej z nich było zaspokojonych.
Link do artykułu:
W czasie webinarium rozmawialiśmy:
czym jest dyskryminacja, jakie formy przybiera w szkole, a także kto najczęściej jej doświadcza;
co czuje młodzież dyskryminowana i jak można ją w takiej sytuacji wesprzeć;
jak może wyglądać ścieżka zgłaszania i reagowania na dyskryminację w szkole;
jak pracować z klasą, w której pojawiła się dyskryminacja.
W spotkaniu wzięły udział: Agnieszka Kozakoszczak i Ewa Pizoń.
Link do webinaru:
https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/jak-wspierac-osoby-doswiadczajace-dyskryminacji-w-szkole/
Nie ma jednej zasady, która gwarantowałaby skuteczne i natychmiastowe rozwiązanie sytuacji przemocowych w szkole.
Są natomiast metody i narzędzia, które pozwalają uruchomić proces interwencji i indywidualne podejście do każdego z takich zachowań.
W trakcie webinaru postaramy się na przykładach rozróżnić przemoc od konfliktu i porozmawiamy:
Jakie są przyczyny przemocy i jakie formy może przyjąć zachowanie przemocowe?
Jak nauczyciel może reagować wobec przemocy w klasie (np. wysłuchanie uczniów, diagnoza sytuacji, rozmowy z rodzicami).
Kiedy warto i należy sięgać po pomoc innych: rodziców, dyrekcji, psychologa lub pedagoga, interwenta lub mediatora, policji.
Jak stworzyć specjalny zespół interwencyjni i na czym polegają jego zadania.
Link do webinaru:
https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/jak-reagowac-na-przemoc-w-klasie/
Rozmowa dwóch praktyczek empatycznej komunikacji na temat tego, czym jest i czym może być konflikt.
Podczas spotkania:
omawiamy przekonania na temat konfliktu i strategiami, które przyjmują dorośli interweniując w dziecięce i młodzieżowe konflikty.
przyglądamy się strategiom – na ile rozwiązania, które oferujemy są wspierające dla konfrontujących się osób – dla ich wspólnej relacji i indywidualnych potrzeb.
proponujemy podejście i sposoby działania, które wesprą adekwatne i odpowiedzialne reagowanie na spory uczniów i uczennic.
Rozmawiają Katarzyna Dzięciołowska i Alicja Owczarek.
Link do webinarium:
Edukacja antydyskryminacyjna jako profilaktyka
Podczas spotkania rozmawialiśmy o tym:
- jak można tworzyć zasady antydyskryminacyjne na poziomie klasy i szkoły,
- kogo i w jaki sposób zaangażować w tworzenie zasad,
- co jest potrzebne, żeby zasady działały.
Link do webinaru:
https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/jak-tworzyc-skuteczne-zasady-antydyskryminacyjne-w-szkole/
W trakcie spotkania omawiamy:
Skąd czerpać pomysły na tematy do rozmowy i jak zaprosić do niej uczniów?
Jakie zasady dyskusji warto wprowadzić, by uczniowie czuli się bezpiecznie i swobodnie?
Jak wprowadzić angażujące techniki dyskusji, np. “Tak / nie / nie wiem” czy “Metoda Diamentu”?
Jak pracować z uczniami i uczennicami, którzy mają różne doświadczenie w wyrażaniu swoich opinii?
Jaka jest rola nauczyciela w dyskusji? Kiedy powinien być jej aktywnym uczestnikiem, a kiedy wycofanym obserwatorem?
Jak zachować neutralność w rozmowach na tematy polityczne, a jednocześnie zachęcić uczniów do dyskusji?
Rozmawiają: Bernadetta Białek i Agnieszka Gabryelska.
Link do webinaru:
Artykuł Tomasza Garstki ilustruje, czym jest konflikt na tle narodowościowym, jak się może przejawiać i jakie działania może podjąć nauczyciel, aby takiemu konfliktowi zaradzić.
Jednocześnie podpowiada w jaki sposób można te konflikty różnicować i jak w związku z tym wspierać uczniów w ich rozwiązywaniu.
Zwraca również uwagę na sytuację innych uczniów, będących obserwatorami konfliktu w klasie.
Link do artykułu:
